پیوند اعضا و بیمارستان نمازی شیراز

 نام «بیمارستان نمازی شیراز» برای بسیاری از بیماران چشم‌انتظار ایرانی با «پیوند» بخصوص «پیوند کلیه» و کبد هم‌معنی است.

 بیمارستانی که در سال ۱۳۳۴ از سوی «محمد نمازی» خیر شیرازی ساخته، و آبان ۴۷ نخستین پیوند کلیه در ایران و خاورمیانه در آن به‌دست دکتر «سیدمحمد سنادی‌زاده» انجام شد.

سنادی‌زاده از دانشکده پزشکی دانشگاه تهران ۱۳۳۹ و دوره تخصص از دانشگاه پنسیلوانیای امریکا فارغ‌التحصیل شد. آن زمان دانشگاه پنسیلوانیا با دانشگاه شیراز قرارداد همکاری مشترک داشت و برای همین، دکتر سنادی‌زاده برای تدریس در دانشگاه (به عنوان استادیار) و کار در بیمارستان نمازی شیراز به ایران بازگشت.

 او که پیش از آن در آمریکا به‌عنوان رزیدنت اورولوژی با بحث پیوند کلیه آشنا شده‌بود، تصمیم گرفت با توجه به مرگ تعداد زیادی از ایرانیان به‌دلیل مشکلات کلیوی، نخستین پیوند را در ایران انجام دهد و برای این کار تیمی هم آماده کرد؛ اما یک مشکل اساسی وجود داشت و آن پیداکردن فردی بود که حاضر باشد کلیه‌اش را به فردی دیگر اهدا کند. و البته راضی‌کردن بیماری که حاضر باشد از فرد دیگری کلیه بگیرد.
 
دکتر سنادی‌زاده قصه نخستین پیوند را تعریف کرده‌است: «من اولین پیوند کلیه را آبان ۱۳۴۷ انجام دادم. البته جو طوری بود که زیاد مورد استقبال قرار نمی‌گرفت.

چند دلیل عمده داشت؛ یکی این‌که می‌گفتند بسیاری از کودکان ما در روستاها به‌دلیل دسترسی‌نداشتن به پزشک می‌میرند و حالا شما آمده‌اید در چنین جامعه‌ای و می‌خواهید پیوند کلیه انجام بدهید و از طرفی هم بحث شرعی و عرفی آن بود که باید حل می‌شد.
 
خب اگر من شروع نمی‌کردم، پیوند کلیه هم شروع نمی‌شد، و این یکی از مهم‌ترین نقطه‌های عطف زندگی من است.»

آبان ۴۷ تیم جراحی دکتر سنادی‌زاده را دکتر اکبر مهربان سمیعی متخصص اورولوژی (که کلیه را از بدن بیمار خارج کرد)، دکتر نورالله قهرمان پزشک داخلی و سمیعی متخصص بی‌هوشی تشکیل دادند.

خانم مهری سهرابی  بیماری بود که کلیه‌های خود را از دست داده‌بود و وضعیت بسیار بدی داشت؛ عبدی مرزوقیان یکی از بستگان‌اش که ۲۴ ساله بود، با توجه به وخامت حال او و خبری که درباره انجام عمل پیوند کلیه شنیده‌بود، حاضر شد کلیه خود را به او اهدا کند.

 این جراحی که ۷ ساعت طول کشید. صبح ۱۹ آبان در بیمارستان نمازی انجام، و آغاز راه جدیدی در عمل پزشکی ایران شد که تاکنون جان هزاران نفر را نجات داده است.
 
دکتر سنادی‌زاده در مصاحبه با هفته‌نامه سلامت درباره ماه‌های ابتدایی انجام عمل‌های جراحی پیوند کلیه، تعریف کرده‌است: «آن اوایل همیشه می‌خواستیم پیوندی را انجام دهیم که دهنده کلیه به بیمار از قوم‌وخویش درجه یک بیمار باشد. اما خاطره جالب من مربوط به دهنده کلیه‌ای بود که این بیمار بر اثر تصادف مرگ مغزی شده‌بود و البته به مغز آسیب بسیاری وارد و بیمار فوت کرده‌بود.

ما به‌سرعت کلیه ایشان را برداشتیم و پیوند زدیم به بیماری دیگر. این برای اولین‌بار بود که عضوی از یک جسد به بیمار دیگری پیوند زده می‌شد، و جالب این‌که این کلیه ۱۷ سال برای بیمارش کار کرد و این بیمار بعدها بر اثر یک بیماری دیگر از دنیا رفت، در حالی که کلیه پیوندی همچنان مشغول به‌کار بود.»

از انجام نخستین پیوند کلیه در ایران بیش از نیم قرن می‌گذرد و در طول این سال‌ها بیش از۴۰ هزار پیوند کلیه انجام‌شده و جان هزاران نفر نجات پیدا کرده است.

نخستین پزشک پیوند کلیه در کشور، در پاسخ به این سوال که چرا از ایران مهاجرت نکرده‌است و پس از تحصیل به کشور بازگشته؟ گفته: «ما برای وطن بیشتر مورد نیاز بودیم تا برای آمریکا. بعد از انقلاب، ما ماندیم و نرفتیم. من در کنفرانس‌های علمی که بیرون از کشور بود، شرکت می‌کردم و هر بار که قصد سفر می‌کردم، بیمارانم نگران می‌شدند که آقای دکتر آیا بر می‌گردید یا نه؟ به‌همین دلیل تابلویی در ورودی مطبم قراردادم و روی آن نوشتم: «ایرانی هستم، خونم آریایی است، زبانم پارسی است، احساسم شرقی است، سفر را دوست دارم، کوچ را هرگز، می‌خواهم در ایران بمیرم.»

«سید محمد سنادی‌زاده» فوق‌تخصص کلیه و اورولوژی با وجود ۸۷ سال سن همچنان به طبابت و نجات جان بیمارانش مشغول است.
©️روزنامه ایران، شماره ۷۴۵۳