جمعه، تیر ۱۳، ۱۴۰۴

روز قلم (نویسنده) مبارک

بعد از این‌که این یادداشت را کانال تلگرامم منتشر کردم، دیدم کانال «روزها» ابتکار به‌خرج داده و برای نخستین‌بار، «روز قلم» را «روز نویسنده» اعلام کرده‌است. گرچه ابتکار خلاقانه و مناسبی است، و با مقصود این یادداشت کوتاه من هم‌پوشانی دارد، اما باید گفت: سوگ‌وارانه ما در تاریخ نام‌های متعدد از جمله روز «نویسنده» غیر از این روز داریم و شایسته است که برای نام‌گذاری افراطی در روزها فکری شود، والا همه روزها «روز قدر» خواهند شد و «شب قدر» بی‌قدر!


 سیر «نوشتن» از زغال و گچ و پاپیروس و پر مرغان و جوهر؛ بعد نی و جوهر تا مداد و قلم، و بعد کیبورد و تا امروز «تاچ» بوده‌است. بنابراین عجالتا؛ به‌جای روز قلم روز «تاچ» و کیبورد ـ تا «قلم مدرن» دیگری اختراع نشده ـ مبارک. ضمنا به قلم و آنان که می‌نویسند.  

«به بنده‌خدایی گفتند سواد داری؟ گفت یعنی چه؟ گفتد: یعنی نوشتن و خواندن بلدی؟ گفت: نوشتن بله! کاغذ و قلمی دادند. صفحه را خط‌خطی کرد. پرسیدند: چه نوشته‌ای؟ گفت: نمی‌‌دانم. گفتند: مگر نگفتی نوشتن و خواندن بلدی؟ گفت: نوشتن بلدم،‌ خواندن بلد نیستم.» 

حالا واقعا بعضی مثل من، فقط نوشتن بلدند. خواندن بلد نیستند، و چون زیاد می‌نویسند و کم می‌خوانند، کسی غیر از خود را نمی‌شناسند که با او مقایسه کنند. پس نوشته‌های خود، یا گفته‌های خود را «اصل» و «حق مطلق» می‌دادند و نظر مخالف را «باطل مطلق». 

کسی که اهل خواندنِ همیشه باشد، با احتیاط می‌نویسد و با احتیاط حرف می‌زند. وسواس دارد که نکند این حرف امروز من، مثل فلان تئوری افلاطون یا بهمان نظر ملامحسن و ... که بعدا اشتباه آن اثبات شد، اشتباه باشد. پس با احتیاط می‌نویسد و گفته یا نوشته خود را مقید می‌کند به: «احتمالا، حدس می‌زنم، گمان می‌کنم، با تردید عرض می‌کنم یا شاید درست نباشد.» 

همیشه راهی برای «ابطال‌پذیری» نوشته و گفته و نظریه‌اش و قبول آن بدون احساس خجالت و کم‌آوردن و شرم باقی می‌گذارد.

در مقابل، آنان‌ که کم می‌خوانند و بسیار می‌نویسند یا می‌گویند، بیشتر با قطعیت و یقینی می‌گویند و می‌نویسند. این قطعیت در صدور حکم و رای و نظر، باعث می‌شود، وقتی شواهد ابطال آن یافت یا رو شد، هراس از اتهام بی‌سوادی و خجالت و مقاومت ذاتی در قبال حقیقت و واقعیت، به مقاومت در برابر پذیرش شواهد، و تلاش برای تردید در صحت «شواهد» منجر شود تا تردید در نظر و رای و حکم خود.

با این اوصاف روز قلم و این‌روزها روز کیبورد و تاچ [بهتر است بگوییم روز انگشت که با یک نشان همه را داشته باشیم] بر نویسندگان و اهالی قلم که بیشتر از آن‌که بنویسند اهل «تامل» و «تدبر» هستند و با احتیاط می‌نویسند تا دنیا جای بهتری برای زندگی باشد، مبارک باد. 

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر